NERANGAKE
DALAN NGASILAKE ILMU KANG MANFA’AT
JILID : 2
DENING
:
K.H. ACHMAD MUCHDZIR ACHSAN
ZAIN ‘ARIFIN
DI
TULIS LATIN DENING :
MOHAMAD
MAKMUN, S. Ag
JL. BANYU PANAS, PAGER GUNUNG, RT. 06 RW. 02 CIPARI,
CILACAP, JAWA TENGAH, INDONESIA.
2017
Daftar isi
1.
Pembuka ….…………………… Halaman 1
Muji
Syukur
2.
BAB 1 ………………………… Halaman 3
Nerangake Ngawiti, Kira-kira Lan Tertibe
3.
BAB 2 ……..………………….. Halaman 11
Tawakal
4.
BAB
3 …………………………
Halaman 15
Wektune
Ngasilake
5.
BAB
4 ………………………… Halaman 20
Welas Asih lan
Nasehat
6.
BAB 5 ………………………… Halaman 25
Ngreksa/Njaga
MUJI SYUKUR LAN DO’A
Muji ing Alloh kang wis paring
kaunggulan
Ing
putra wayah Nabi
Adam kabehan
Ngungkuli kabeh alam makhluke Pangeran
Sebab
duweni ilmu lan
pengamalan
Nuli
ing Gusti Nabi
Rohmat lan Salam
Katur Gustine wong Arab lan wong Ajam
Lan
keluarga, sahabat kang mimpin Islam
Sumber Ilmu lan
hikmah lan dadi imam
Wus kanyata iki
zaman pirang-pirang
Santri ngaji nanging
ingkang alim kurang
Ingkang ‘alim
manfaat ilmune ilang
Ngamalake lan
nggelar uga terhalang
Sebab akeh kang padha
ninggal dalane
Lan
ora netepi ing
persyaratane
Wong
kang salah dalan
sasar tujuane
Ora
bisa hasil marang apa
sejane
Mula
ingsun kersa atur
keterangan
Dalane
ngudi ilmu ing
para ikhwan
Mundhute kitab
kang anggitan
Lan saka guru kang
rupa pengendikan
Lan
ingsun ngarep-ngarep di
dongakake
Muga kagolong wong kang di selametake
Ulih
beja ing dina
kiyamat mangke
Ing
Suwargane Alloh di lebokake
BAB 1
NERANGAKE
NGAWITI,
KIRA-KIRA LAN TERTIBE
Dina Rebo baguse kanggo kawitan
Ndherek marang dhawuhe Nabi
Panutan
Ing dina Rebo Allah kang
sifat Rohman
Gawe padhang sarta duwe
kaberkahan
Wong ngawiti
ngaji iku wulangane
Kira - kira ingkang
kongang apalane
Bali ping
pindho terus saben
dinane
Sekalimat -
sekalimat tambahane
Suwe - suwe bisa
nampani piwulang
Ingkang akeh
di baleni ora ilang
Sebab bisa
paham pikirane terang
Lan bisa
ngapalake kabeh piwulang
Ngawiti ngaji
miliha kitab cilik
Kang bisa
idpahami turut sethithik
Kang gampang diapalake
bolak-balek
Atine ora
bosen sarta ketarik
Sedurunge paham
aja di catheti
Aja nulis masalah kang durung ngerti
Paham iku
bisa sebab katerangan
Uga bisa
sebab akehe ulangan
Mula wong ngaji aja nambah
wulangan
Yen durung paham wulangan
kang kawitan
Mundak ora
paham dadi kebiasaan
Kabeh wulangan
ora masuk pikiran
Dadi santri kudu
gelem musyawarah
Gelem muthorohah, gelem
mudzakaroh
Takror bebarengan
karo muhafadzoh
Uga mubahatsah
sarta munadzoroh
Angen - angen, pikir - pikir, alon-alon
Supayane perkara
hak bisa keton
Aja ngodhek-ngodhek perkara
kang awon
Uga aja
bendu yen hujjah e
kawon
Gawe rekadaya
kanggo ngarah menang
Wektu musyawarah
iku ora wenang
Sebab musawarah
iku ngarah padhang.
Lan supayane
pahame ora nyimpang
Musyawarah nggampangake pemahaman
Lewih kuat
tinimbang namung deresan
Karo kanca
ingkang duwe perwatekan
Ingkang jejeg
kang ora ugal - ugalan
Kabeh wektu
kudu dadi kesempatan
Kanggo mikir
ilmu kang dadi pilihan
Cara iki
kudu dadi kebiasaan
Supaya nang
atine ilmune mapan
Pikir - pikir lewih dhingin
aja tinggal
Yen arep
ngucap supaya ora
asal
Tatu saka
guneman angel di tumbal
Tatune gaman
iku kena di
tambal
Saben-saben wektu
lan saben kahanan
Supaya kanggo
ngalap ilmu tambahan
Kaya banda
ilang kang dadi goletan
Ana ing sedhingah wektu lan kahanan
Senajan saka
lisane wadon
amat
Lan senajan saka wong ahli
maksiyat
Lamon bener
kudu di alap manfaat
Supaya ilmune tambah lan
meningkat
Yen ana masalah kang durung
terang
Kudu gelem takon lan njaluk piwulang
Atine terus
mikir supayane terang
Yen ana wong takon gelem
aweh wulang
Ngaji uga bisa nyambi
kekasaban
Luwih-luwih yen wus nanggung
kewajiban
Wong kang ngakal lan badane
kewarasan
Ora wenang tinggal ngaji babar
pisan
Yen sira dadi wong
kang akeh bandane
Supaya sira akeh
kebagusane
Marang wong - wong
kang akeh ilmune
Supaya sira dadi tambah ilmune
Yen tambah ilmune syukur ing Pangeran
Nganggo ati lan anggautane lan lisan
Lan bandane
uga ora ketinggalan
Amarga ilmu iku paringe
Tuhan
Lan wajib nyuwun pituduh lan pitulung
Marang Gusti Allah
kang Maha Agung
Kanthi ndonga dhepe-dhepe
lang gumantung
Ing Allah kang nudhuh ake
ati bingung
Ulama Ahlu as Sunnah wal Jama’ah
Pada nywun
pitudhuh maring Allah
Mula ilmune ora dadi
fitnah
Lan rineksa saka ahlu dlolalah
Wong kang
sasar ngujub marang panemune
Akale lan kacerdasan
pikirane
Akal lan pikiran
iku gaweyane
Allah, mula terbatas
kekuatane
Ahli sasar
dadi apes lan kalingan
Lan kesasar saka kang dadi tujuan
Sapa wong
kang weruh ing apese badan
Mesthi ngeerti ing Kuasane
Pengeran
Wong kang
tetanggenan marang Gusti Allah
Bakal di
cukupi dening Gusti
Allah
Sarta bakal
oleh pitudhuhe Allah
Marang dalan
kang jejeg mungguhe Allah
Wong kang
ngaji aja medhit ing bandhane
Na’udzu min dzalika ing Pengerane
Luwih - luwih
marang para ‘Ulamane
Kanggo wasilah ngalap
berkah do’ane
Wong kang kepengin alim putra-putrane
Sarta kepengin alim tedhak
turune
Aja medhit shodaqoh karo
bandhane
Marang santri kang mondhok
lan ‘ulamane
Aja eman-eman kanggo tuku
kitab
Lan ngawehi wong kang
maknani ing kitab
Yen arep ngaji hadiyah ummu
al Kitab
Khusus marang mu’alif kang
ngarang kitab
Ahli ilmu aja gampang njaluk
paweh
Lan aja gampang ngarep-arep
paweh
Mundhak ilmune dadi di
anggep remeh
Ngasor ake awak iku ora oleh
Mula kudu bisa ngatur
pegaweyan
Kang wus bisa dadi sumber
penguripan
Supayane ora tomak marang liyan
Sebab tomak iku ngasorake
badan
Wong kang tomak iku ora duwe
aji
Awake lan ilmune ora
pinuji
Pendapate ora bisa tahan uji
Tingkah karo ati ora dadi
siji
Wong kang tomak marang
pewewehe liyan
Duwe rasa fakir sa’lawase
zaman
Ora wani ngucapake kebeneran
Iyaiku ora duwe pendirian
Kudune ngarep-ngarep Rohmane
Allah
Lan ora wedi marang liyane
Allah
Wong kang wedi marang
sa’liyane Allah
Bakal wani maksiyat ing
Gusti Allah
Santri kudu ngukur balaghe
wulangan
Sakirane paham yen ana
ulangan
Supayane ilmune ora
ketinggalan
Lan lisane jawabe bisa
apalan
Aja bosen mbolan mbaleni
wulangan
Ping lima sa’teruse patang
ambalan
Nuli kaping telu, nuli rong
ambalan
Nuli sepisan nganti dadi
apalan
Semangate kudu bisa tiba
tengah
Ngaji bisa ajeg ora kerasa
payah
Jadwale wektune ora
owah-owah
Saben dinane ilmune bisa
tambah
Kudu ana kitab kang dadi
apalan
Kanggo pokok maham masalah
tambahan
Kaya golek manuk wus duwe
kurungan
Uga golek bathi wus duwe
dagangan
BAB 2
TAWAKAL
Wong kang ngaji kudu tawakal
atine
Aja nusahi ing masalah
rizqine
Supaya ora ketungkul
pikirane
Mikiri barang kang dudu
tujuane
Manut pengendikane nabi
panutan
Wong kang ngaji ing agamane
Pengeran
Allah paring cukup saka
kesusahan
Lan Allah paring rizqi tanpa
dhugaan
Wong kang
ketungkul mikirake rizqine
Lan
ketungkul mikiri sandhang pangane
Ora bakal
kober mikir tujuane
Yaiku
ilmu ingkang luhur regane
Yen nafsu
ora di purih pegaweyan
Supaya
ngelakoni ‘amal kebagusan
Nafsu mau
mesthi bakal aweh beban
Supaya
ati nuruti kesenengan
Ngadhepi
urusan dunya aja susah
Susah iku
ora ngilangi musibah
Ati,
akal, badane dadi mafsadah
Uga amal
akhirate dadi bubrah
Wong
ngaji supaya ngurangi sangkutan
Kang
hubungan karo perkara kadunyan
Sekira kongang
menurut kemampuan
Mula
‘Ulama milih sistim pondokan
Wong
lunga ngaji atine kudu tabah
Ngadhepi
kangelan, ngadhepi musibah
Manut rekasane (a)keh
kidhike upah
Nabi Musa tindak ngaji
ngerasa payah
Lunga ngaji iku duwe
kautaman
Sa’ndhuwure wong kang lunga
peperangan
Mula wajar bakal ngadhepi
kangelan
Kabeh mau kudu di anggep
ujian
Lamon sira sabar ngadhepi
kangelan
Insya Allah bakal nemu
kanikmatan
Nikmate ilmu iku tan kena
padhan
Ngungkuli nikmate wong ahli kadunyan
Ahli ilmu kudu ketungkul
atine
Maham hukum agama saben
dinane
Lan aja nganti kesela
pikirane
Kanggo mikiri sa’liyane
ilmune
BAB 3
WEKTUNE
NGASILAKE
Senajan wis tua tetep
kewajiban
Murih ilmu malah wiwit nang
bandhulan
Nanging paling utamane
kesempatan
Yaiku nalika umure nom-noman
Ba’da maghrib kanggo nambahi
wulangan
Lan wektu ba’da Isya kanggo
bandungan
Wektu ba’da Subuh kanggo
maca Qur’an
Seminggu sepisan takror
bebarengan
Wektu isuk baguse mlebu
Madrasah
Wektu ba’da Dzuhur kanggo
istirohah
Ba’da Ashar Al-Qur’an lan
Mukhafadzoh
Yen dina kemis sore kanggo
Ziarah
Malem Jum’at tahlilan lan
barzanjinan
Nang wektu sahur mutola’ah
korasan
Lamon ngantuk wudlu
enggal-enggalan
Lamon bosen ganti
kitab lan korasan 
Tidak ada komentar:
Posting Komentar